8. ทุติยมโนทุจฺจริตสุตฺตํ

[248] ‘‘ปญฺจิเม , ภิกฺขเว, อาทีนวา มโนทุจฺจริเต…เป.… อานิสํสา มโนสุจริเตฯ กตเม ปญฺจ? อตฺตาปิ อตฺตานํ น อุปวทติ; อนุวิจฺจ วิญฺญู ปสํสนฺติ; กลฺยาโณ กิตฺติสทฺโท อพฺภุคฺคจฺฉติ; อสทฺธมฺมา วุฏฺฐาติ; สทฺธมฺเม ปติฏฺฐาติฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ อานิสํสา มโนสุจริเต’’ติฯ อฏฺฐมํฯ

9. สิวถิกสุตฺตํ

[249] ‘‘ปญฺจิเม, ภิกฺขเว, อาทีนวา สิวถิกาย [สีวถิกาย (สี. สฺยา. กํ. ปี.)]ฯ กตเม ปญฺจ? อสุจิ, ทุคฺคนฺธา, สปฺปฏิภยา, วาฬานํ อมนุสฺสานํ อาวาโส, พหุโน ชนสฺส อาโรทนา – อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ อาทีนวา สิวถิกายฯ

‘‘เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจิเม อาทีนวา สิวถิกูปเม ปุคฺคเลฯ กตเม ปญฺจ? อิธ , ภิกฺขเว, เอกจฺโจ ปุคฺคโล อสุจินา กายกมฺเมน สมนฺนาคโต โหติ; อสุจินา วจีกมฺเมน สมนฺนาคโต โหติ; อสุจินา มโนกมฺเมน สมนฺนาคโต โหติฯ อิทมสฺส อสุจิตาย วทามิฯ เสยฺยถาปิ สา, ภิกฺขเว, สิวถิกา อสุจิ; ตถูปมาหํ, ภิกฺขเว, อิมํ ปุคฺคลํ วทามิฯ

‘‘ตสฺส อสุจินา กายกมฺเมน สมนฺนาคตสฺส, อสุจินา วจีกมฺเมน สมนฺนาคตสฺส, อสุจินา มโนกมฺเมน สมนฺนาคตสฺส ปาปโก กิตฺติสทฺโท อพฺภุคฺคจฺฉติฯ อิทมสฺส ทุคฺคนฺธตาย วทามิฯ เสยฺยถาปิ สา, ภิกฺขเว, สิวถิกา ทุคฺคนฺธา; ตถูปมาหํ, ภิกฺขเว, อิมํ ปุคฺคลํ วทามิฯ

‘‘ตเมนํ อสุจินา กายกมฺเมน สมนฺนาคตํ, อสุจินา วจีกมฺเมน สมนฺนาคตํ, อสุจินา มโนกมฺเมน สมนฺนาคตํ เปสลา สพฺรหฺมจารี อารกา ปริวชฺชนฺติฯ อิทมสฺส สปฺปฏิภยสฺมิํ วทามิฯ เสยฺยถาปิ สา, ภิกฺขเว, สิวถิกา สปฺปฏิภยา; ตถูปมาหํ, ภิกฺขเว, อิมํ ปุคฺคลํ วทามิฯ

‘‘โส อสุจินา กายกมฺเมน สมนฺนาคโต, อสุจินา วจีกมฺเมน สมนฺนาคโต , อสุจินา มโนกมฺเมน สมนฺนาคโต สภาเคหิ ปุคฺคเลหิ สทฺธิํ สํวสติฯ อิทมสฺส วาฬาวาสสฺมิํ วทามิฯ

เสยฺยถาปิ สา , ภิกฺขเว, สิวถิกา วาฬานํ อมนุสฺสานํ อาวาโส; ตถูปมาหํ, ภิกฺขเว, อิมํ ปุคฺคลํ วทามิฯ

‘‘ตเมนํ อสุจินา กายกมฺเมน สมนฺนาคตํ, อสุจินา วจีกมฺเมน สมนฺนาคตํ, อสุจินา มโนกมฺเมน สมนฺนาคตํ เปสลา สพฺรหฺมจารี ทิสฺวา ขียธมฺมํ [ขียนธมฺมํ (สี.)] อาปชฺชนฺติ – ‘อโห วต โน ทุกฺขํ เย มยํ เอวรูเปหิ ปุคฺคเลหิ สทฺธิํ สํวสามา’ติ! อิทมสฺส อาโรทนาย วทามิฯ เสยฺยถาปิ สา, ภิกฺขเว, สิวถิกา พหุโน ชนสฺส อาโรทนา; ตถูปมาหํ, ภิกฺขเว, อิมํ ปุคฺคลํ วทามิฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ อาทีนวา สิวถิกูปเม ปุคฺคเล’’ติฯ นวมํฯ

10. ปุคฺคลปฺปสาทสุตฺตํ

[250] ‘‘ปญฺจิเม , ภิกฺขเว, อาทีนวา ปุคฺคลปฺปสาเทฯ กตเม ปญฺจ? ยสฺมิํ, ภิกฺขเว, ปุคฺคเล ปุคฺคโล อภิปฺปสนฺโน โหติ, โส ตถารูปํ อาปตฺติํ อาปนฺโน โหติ ยถารูปาย อาปตฺติยา สงฺโฆ อุกฺขิปติฯ ตสฺส เอวํ โหติ – ‘โย โข มฺยายํ ปุคฺคโล ปิโย มนาโป โส สงฺเฆน อุกฺขิตฺโต’ติฯ ภิกฺขูสุ อปฺปสาทพหุโล โหติฯ ภิกฺขูสุ อปฺปสาทพหุโล สมาโน อญฺเญ ภิกฺขู น ภชติฯ อญฺเญ ภิกฺขู อภชนฺโต สทฺธมฺมํ น สุณาติฯ สทฺธมฺมํ อสุณนฺโต สทฺธมฺมา ปริหายติฯ อยํ, ภิกฺขเว, ปฐโม อาทีนโว ปุคฺคลปฺปสาเทฯ

‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, ยสฺมิํ ปุคฺคเล ปุคฺคโล อภิปฺปสนฺโน โหติ, โส ตถารูปํ อาปตฺติํ อาปนฺโน โหติ ยถารูปาย อาปตฺติยา สงฺโฆ อนฺเต นิสีทาเปติ ฯ ตสฺส เอวํ โหติ – ‘โย โข มฺยายํ ปุคฺคโล ปิโย มนาโป โส สงฺเฆน อนฺเต นิสีทาปิโต’ติฯ ภิกฺขูสุ อปฺปสาทพหุโล โหติฯ ภิกฺขูสุ อปฺปสาทพหุโล สมาโน อญฺเญ ภิกฺขู น ภชติฯ อญฺเญ ภิกฺขู อภชนฺโต สทฺธมฺมํ น สุณาติฯ สทฺธมฺมํ อสุณนฺโต สทฺธมฺมา ปริหายติฯ อยํ, ภิกฺขเว, ทุติโย อาทีนโว ปุคฺคลปฺปสาเทฯ

‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, ยสฺมิํ ปุคฺคเล ปุคฺคโล อภิปฺปสนฺโน โหติ, โส ทิสาปกฺกนฺโต โหติ…เป.… โส วิพฺภนฺโต โหติ…เป.… โส กาลงฺกโต โหติฯ ตสฺส เอวํ โหติ – ‘โย โข มฺยายํ ปุคฺคโล ปิโย มนาโป โส กาลงฺกโต’ติฯ อญฺเญ ภิกฺขู น ภชติฯ อญฺเญ ภิกฺขู อภชนฺโต สทฺธมฺมํ น สุณาติฯ สทฺธมฺมํ อสุณนฺโต สทฺธมฺมา ปริหายติฯ อยํ, ภิกฺขเว, ปญฺจโม อาทีนโว ปุคฺคลปฺปสาเทฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ อาทีนวา ปุคฺคลปฺปสาเท’’ติฯ ทสมํฯ

ทุจฺจริตวคฺโค ปญฺจโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

ทุจฺจริตํ กายทุจฺจริตํ, วจีทุจฺจริตํ มโนทุจฺจริตํ;

จตูหิ ปเร ทฺเว สิวถิกา, ปุคฺคลปฺปสาเทน จาติฯ

ปญฺจมปณฺณาสกํ สมตฺตํฯ

(26) 6. อุปสมฺปทาวคฺโค

1. อุปสมฺปาเทตพฺพสุตฺตํ

[251] [มหาว. 84] ‘‘ปญฺจหิ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา อุปสมฺปาเทตพฺพํฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อเสเขน สีลกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติ; อเสเขน สมาธิกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติ; อเสเขน ปญฺญากฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติ; อเสเขน วิมุตฺติกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติ; อเสเขน วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา อุปสมฺปาเทตพฺพ’’นฺติฯ ปฐมํฯ

2. นิสฺสยสุตฺตํ

[252] [มหาว. 84] ‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา นิสฺสโย ทาตพฺโพฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อเสเขน สีลกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติ…เป.… อเสเขน วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติฯ อิเมหิ…เป.… นิสฺสโย ทาตพฺโพ’’ติฯ ทุติยํฯ

3. สามเณรสุตฺตํ

[253] [มหาว. 84] ‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อเสเขน สีลกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติ; อเสเขน สมาธิกฺขนฺเธน… อเสเขน ปญฺญากฺขนฺเธน… อเสเขน วิมุตฺติกฺขนฺเธน… อเสเขน วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ’’ติฯ ตติยํฯ

4. ปญฺจมจฺฉริยสุตฺตํ

[254] ‘‘ปญฺจิมานิ , ภิกฺขเว, มจฺฉริยานิฯ กตมานิ ปญฺจ? อาวาสมจฺฉริยํ, กุลมจฺฉริยํ, ลาภมจฺฉริยํ, วณฺณมจฺฉริยํ, ธมฺมมจฺฉริยํ – อิมานิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ มจฺฉริยานิฯ อิเมสํ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจนฺนํ มจฺฉริยานํ เอตํ ปฏิกุฏฺฐํ [ปติกิฏฺฐํ (สี. ปี.), ปฏิกฺกิฏฺฐํ (สฺยา. กํ.), ปฏิกิฏฺฐํ (ก.)], ยทิทํ ธมฺมมจฺฉริย’’นฺติฯ จตุตฺถํฯ

5. มจฺฉริยปฺปหานสุตฺตํ

[255] ‘‘ปญฺจนฺนํ , ภิกฺขเว, มจฺฉริยานํ ปหานาย สมุจฺเฉทาย พฺรหฺมจริยํ วุสฺสติฯ กตเมสํ ปญฺจนฺนํ? อาวาสมจฺฉริยสฺส ปหานาย สมุจฺเฉทาย พฺรหฺมจริยํ วุสฺสติ; กุลมจฺฉริยสฺส…เป.… ลาภมจฺฉริยสฺส… วณฺณมจฺฉริยสฺส… ธมฺมมจฺฉริยสฺส ปหานาย สมุจฺเฉทาย พฺรหฺมจริยํ วุสฺสติฯ อิเมสํ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจนฺนํ มจฺฉริยานํ ปหานาย สมุจฺเฉทาย พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’’ติฯ ปญฺจมํฯ

6. ปฐมฌานสุตฺตํ

[256] ‘‘ปญฺจิเม, ภิกฺขเว, ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหริตุํฯ กตเม ปญฺจ? อาวาสมจฺฉริยํ, กุลมจฺฉริยํ, ลาภมจฺฉริยํ, วณฺณมจฺฉริยํ, ธมฺมมจฺฉริยํ – อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหริตุํฯ

‘‘ปญฺจิเม, ภิกฺขเว, ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหริตุํฯ กตเม ปญฺจ? อาวาสมจฺฉริยํ, กุลมจฺฉริยํ, ลาภมจฺฉริยํ, วณฺณมจฺฉริยํ, ธมฺมมจฺฉริยํ – อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหริตุ’’นฺติฯ ฉฏฺฐํฯ

7-13. ทุติยฌานสุตฺตาทิสตฺตกํ

[257-263] ‘‘ปญฺจิเม , ภิกฺขเว, ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ ทุติยํ ฌานํ…เป.… อภพฺโพ ตติยํ ฌานํ… อภพฺโพ จตุตฺถํ ฌานํ… อภพฺโพ โสตาปตฺติผลํ… อภพฺโพ สกทาคามิผลํ… อภพฺโพ อนาคามิผลํ… อภพฺโพ อรหตฺตํ [อรหตฺตผลํ (สี.)] สจฺฉิกาตุํฯ กตเม ปญฺจ? อาวาสมจฺฉริยํ , กุลมจฺฉริยํ, ลาภมจฺฉริยํ, วณฺณมจฺฉริยํ, ธมฺมมจฺฉริยํ – อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุํฯ

‘‘ปญฺจิเม, ภิกฺขเว, ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ ทุติยํ ฌานํ…เป.… ภพฺโพ ตติยํ ฌานํ… ภพฺโพ จตุตฺถํ ฌานํ… ภพฺโพ โสตาปตฺติผลํ… ภพฺโพ สกทาคามิผลํ… ภพฺโพ อนาคามิผลํ… ภพฺโพ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุํฯ กตเม ปญฺจ? อาวาสมจฺฉริยํ, กุลมจฺฉริยํ, ลาภมจฺฉริยํ, วณฺณมจฺฉริยํ, ธมฺมมจฺฉริยํ – อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุ’’นฺติฯ เตรสมํฯ

14. อปรปฐมฌานสุตฺตํ

[264] ‘‘ปญฺจิเม , ภิกฺขเว, ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหริตุํฯ กตเม ปญฺจ? อาวาสมจฺฉริยํ, กุลมจฺฉริยํ, ลาภมจฺฉริยํ, วณฺณมจฺฉริยํ, อกตญฺญุตํ อกตเวทิตํ – อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหริตุํฯ

‘‘ปญฺจิเม, ภิกฺขเว, ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหริตุํฯ กตเม ปญฺจ? อาวาสมจฺฉริยํ, กุลมจฺฉริยํ, ลาภมจฺฉริยํ, วณฺณมจฺฉริยํ, อกตญฺญุตํ อกตเวทิตํ – อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหริตุ’’นฺติฯ จุทฺทสมํฯ

15-21. อปรทุติยฌานสุตฺตาทิสตฺตกํ

[265-271] ‘‘ปญฺจิเม , ภิกฺขเว, ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ ทุติยํ ฌานํ…เป.… ตติยํ ฌานํ… จตุตฺถํ ฌานํ… โสตาปตฺติผลํ… สกทาคามิผลํ… อนาคามิผลํ… อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุํฯ กตเม ปญฺจ? อาวาสมจฺฉริยํ, กุลมจฺฉริยํ, ลาภมจฺฉริยํ, วณฺณมจฺฉริยํ, อกตญฺญุตํ อกตเวทิตํ – อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุํฯ

‘‘ปญฺจิเม, ภิกฺขเว, ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ ทุติยํ ฌานํ…เป.… ตติยํ ฌานํ… จตุตฺถํ ฌานํ… โสตาปตฺติผลํ… สกทาคามิผลํ… อนาคามิผลํ… อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุํฯ กตเม ปญฺจ? อาวาสมจฺฉริยํ, กุลมจฺฉริยํ, ลาภมจฺฉริยํ, วณฺณมจฺฉริยํ, อกตญฺญุตํ อกตเวทิตํ – อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุ’’นฺติฯ เอกวีสติมํฯ

อุปสมฺปทาวคฺโค ฉฏฺโฐฯ

1. สมฺมุติเปยฺยาลํ

1. ภตฺตุทฺเทสกสุตฺตํ

[272] ‘‘ปญฺจหิ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภตฺตุทฺเทสโก น สมฺมนฺนิตพฺโพ [น สมฺมนิตพฺโพ (ก.) จูฬว. 326 ปสฺสิตพฺพํ]ฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? ฉนฺทาคติํ คจฺฉติ, โทสาคติํ คจฺฉติ, โมหาคติํ คจฺฉติ, ภยาคติํ คจฺฉติ, อุทฺทิฏฺฐานุทฺทิฏฺฐํ น ชานาติ – อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภตฺตุทฺเทสโก น สมฺมนฺนิตพฺโพฯ

‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภตฺตุทฺเทสโก สมฺมนฺนิตพฺโพฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? น ฉนฺทาคติํ คจฺฉติ, น โทสาคติํ คจฺฉติ, น โมหาคติํ คจฺฉติ, น ภยาคติํ คจฺฉติ, อุทฺทิฏฺฐานุทฺทิฏฺฐํ ชานาติ – อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภตฺตุทฺเทสโก สมฺมนฺนิตพฺโพติฯ

‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภตฺตุทฺเทสโก สมฺมโต [สมฺมโตปิ (สี.)] น เปเสตพฺโพ…เป.… สมฺมโต เปเสตพฺโพ… พาโล เวทิตพฺโพ… ปณฺฑิโต เวทิตพฺโพ… ขตํ อุปหตํ อตฺตานํ ปริหรติ… อกฺขตํ อนุปหตํ อตฺตานํ ปริหรติ… ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ นิรเย… ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ สคฺเคฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? น ฉนฺทาคติํ คจฺฉติ, น โทสาคติํ คจฺฉติ, น โมหาคติํ คจฺฉติ, น ภยาคติํ คจฺฉติ, อุทฺทิฏฺฐานุทฺทิฏฺฐํ ชานาติ – อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภตฺตุทฺเทสโก ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ สคฺเค’’ติฯ ปฐมํฯ

2-14. เสนาสนปญฺญาปกสุตฺตาทิเตรสกํ

[273-285] ‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต เสนาสนปญฺญาปโก น สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… ปญฺญตฺตาปญฺญตฺตํ น ชานาติ…เป.… เสนาสนปญฺญาปโก สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… ปญฺญตฺตาปญฺญตฺตํ ชานาติ…เป.…ฯ

เสนาสนคาหาปโก น สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… คหิตาคหิตํ [ปญฺญตฺตาปญฺญตฺตํ (สี. สฺยา. กํ.)] น ชานาติ…เป.… เสนาสนคาหาปโก สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… คหิตาคหิตํ [ปญฺญตฺตาปญฺญตฺตํ (สี. สฺยา. กํ.)] ชานาติ…เป.…ฯ

ภณฺฑาคาริโก น สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… คุตฺตาคุตฺตํ น ชานาติ… ภณฺฑาคาริโก สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… คุตฺตาคุตฺตํ ชานาติ…เป.…ฯ

จีวรปฏิคฺคาหโก น สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… คหิตาคหิตํ น ชานาติ… จีวรปฏิคฺคาหโก สมฺมนฺนิตพฺโพ …เป.… คหิตาคหิตํ ชานาติ…เป.…ฯ

จีวรภาชโก น สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… ภาชิตาภาชิตํ น ชานาติ… จีวรภาชโก สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… ภาชิตาภาชิตํ ชานาติ…เป.…ฯ

ยาคุภาชโก น สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… ยาคุภาชโก สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.…ฯ

ผลภาชโก น สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… ผลภาชโก สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.…ฯ

ขชฺชกภาชโก น สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… ภาชิตาภาชิตํ น ชานาติ… ขชฺชกภาชโก สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… ภาชิตาภาชิตํ ชานาติ…เป.…ฯ

อปฺปมตฺตกวิสฺสชฺชโก น สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… วิสฺสชฺชิตาวิสฺสชฺชิตํ น ชานาติ… อปฺปมตฺตกวิสฺสชฺชโก สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… วิสฺสชฺชิตาวิสฺสชฺชิตํ ชานาติ…ฯ

สาฏิยคฺคาหาปโก น สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… คหิตาคหิตํ น ชานาติ … สาฏิยคฺคาหาปโก สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… คหิตาคหิตํ ชานาติ…ฯ

ปตฺตคฺคาหาปโก น สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… คหิตาคหิตํ น ชานาติ… ปตฺตคฺคาหาปโก สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… คหิตาคหิตํ ชานาติ…ฯ

อารามิกเปสโก น สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… อารามิกเปสโก สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.…ฯ

สามเณรเปสโก น สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.… สามเณรเปสโก สมฺมนฺนิตพฺโพ…เป.…ฯ

สมฺมโต น เปเสตพฺโพ…เป.… สมฺมโต เปเสตพฺโพ…เป.…ฯ

สามเณรเปสโก พาโล เวทิตพฺโพ…เป.… ปณฺฑิโต เวทิตพฺโพ… ขตํ อุปหตํ อตฺตานํ ปริหรติ… อกฺขตํ อนุปหตํ อตฺตานํ ปริหรติ… ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ นิรเย… ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ สคฺเคฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? น ฉนฺทาคติํ คจฺฉติ, น โทสาคติํ คจฺฉติ, น โมหาคติํ คจฺฉติ, น ภยาคติํ คจฺฉติ, เปสิตาเปสิตํ ชานาติฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สามเณรเปสโก ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ สคฺเค’’ติฯ จุทฺทสมํฯ

สมฺมุติเปยฺยาลํ นิฏฺฐิตํฯ

2. สิกฺขาปทเปยฺยาลํ

1. ภิกฺขุสุตฺตํ

[286] ‘‘ปญฺจหิ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ นิรเยฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? ปาณาติปาตี โหติ, อทินฺนาทายี โหติ, อพฺรหฺมจารี โหติ, มุสาวาที โหติ, สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐายี โหติฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ นิรเยฯ

‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ สคฺเคฯ กตเมหิ ปญฺจหิ ? ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ, อทินฺนาทานา ปฏิวิรโต โหติ, อพฺรหฺมจริยา ปฏิวิรโต โหติ, มุสาวาทา ปฏิวิรโต โหติ, สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา ปฏิวิรโต โหติฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ สคฺเค’’ติฯ ปฐมํฯ

2-7. ภิกฺขุนีสุตฺตาทิฉกฺกํ

[287-292] ‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคตา ภิกฺขุนี…เป.… สิกฺขมานา… สามเณโร… สามเณรี… อุปาสโก… อุปาสิกา ยถาภตํ นิกฺขิตฺตา เอวํ นิรเยฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? ปาณาติปาตินี โหติ, อทินฺนาทายินี โหติ, กาเมสุมิจฺฉาจารินี โหติ, มุสาวาทินี โหติ, สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐายินี โหติฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคตา อุปาสิกา ยถาภตํ นิกฺขิตฺตา เอวํ นิรเยฯ

‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคตา อุปาสิกา ยถาภตํ นิกฺขิตฺตา เอวํ สคฺเคฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? ปาณาติปาตา ปฏิวิรตา โหติ, อทินฺนาทานา ปฏิวิรตา โหติ, กาเมสุมิจฺฉาจารา ปฏิวิรตา โหติ, มุสาวาทา ปฏิวิรตา โหติ, สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา ปฏิวิรตา โหติฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคตา อุปาสิกา ยถาภตํ นิกฺขิตฺตา เอวํ สคฺเค’’ติฯ สตฺตมํฯ

8. อาชีวกสุตฺตํ

[293] ‘‘ปญฺจหิ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต อาชีวโก ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ นิรเยฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? ปาณาติปาตี โหติ, อทินฺนาทายี โหติ, อพฺรหฺมจารี โหติ, มุสาวาที โหติ, สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐายี โหติฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต อาชีวโก ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ นิรเย’’ติฯ อฏฺฐมํฯ

9-17. นิคณฺฐสุตฺตาทินวกํ

[294-302] ‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต นิคณฺโฐ…เป.… มุณฺฑสาวโก… ชฏิลโก… ปริพฺพาชโก… มาคณฺฑิโก… เตทณฺฑิโก… อารุทฺธโก… โคตมโก… เทวธมฺมิโก ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ นิรเยฯ กตเมหิ ปญฺจหิ? ปาณาติปาตี โหติ, อทินฺนาทายี โหติ…เป.… สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐายี โหติฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต เทวธมฺมิโก ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ นิรเย’’ติฯ สตฺตรสมํฯ

สิกฺขาปทเปยฺยาลํ นิฏฺฐิตํฯ

3. ราคเปยฺยาลํ

[303] ‘‘ราคสฺส , ภิกฺขเว, อภิญฺญาย ปญฺจ ธมฺมา ภาเวตพฺพาฯ กตเม ปญฺจ? อสุภสญฺญา, มรณสญฺญา, อาทีนวสญฺญา, อาหาเร ปฏิกูลสญฺญา, สพฺพโลเก อนภิรตสญฺญา [สพฺพตฺถปิ เอวเมว ทิสฺสติ] – ราคสฺส, ภิกฺขเว, อภิญฺญาย อิเม ปญฺจ ธมฺมา ภาเวตพฺพา’’ติฯ

[304] ‘‘ราคสฺส, ภิกฺขเว, อภิญฺญาย ปญฺจ ธมฺมา ภาเวตพฺพาฯ กตเม ปญฺจ? อนิจฺจสญฺญา, อนตฺตสญฺญา, มรณสญฺญา, อาหาเร ปฏิกูลสญฺญา, สพฺพโลเก อนภิรตสญฺญา – ราคสฺส, ภิกฺขเว, อภิญฺญาย อิเม ปญฺจ ธมฺมา ภาเวตพฺพา’’ติฯ